• Overlijden melden - 088 335 35 35 (24 uur per dag) 
 

Stappenplan

Hoe moeilijk het ook is: na het verlies van een dierbare gaat het leven door. Een passend afscheid is een eerste stap binnen het rouwproces. Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.

 

Blog van een uitvaartverzorger in coronatijd

Sander Spanbroek is uitvaartverzorger regio Nijmegen voor DELA. Hij is ook vader van een dochter van twee en heeft een zoontje van zes maanden, zijn partner werkt tijdens de coronacrisis vanuit huis. Hij schrijft een blog over zijn leven.

Dinsdag 24 maart 2020, 14.45 uur

Ik zit achter in de aula van een crematorium. Een afscheidsdienst die ik als uitvaartverzorger op afstand heb mogen regelen met de nabestaanden gaat beginnen. Er zijn bloemen, er zijn foto’s van de overledene, er is een uitvaartspreker, er zijn kaarsen en er staat een mokkagebakje bij de kist. Terwijl ‘Candle in the wind’ van Elton John door de aula klinkt, kijk ik door het grote raam naast mij naar buiten. Het zonnetje schijnt en de bomen krijgen knoppen. Kortom, alles is aanwezig voor een mooi en waardig afscheid. Alles? Nee, niet alles. Er is één belangrijk iets dat niet aanwezig is vandaag. De nabestaanden. De mensen die van haar houden, die voor haar hebben gezorgd, die haar leven kleur gaven. Ze zijn er niet omdat ze niet kunnen komen, niet mogen komen, of het gewoonweg niet durven vanwege het coronavirus. Het voelt surrealistisch en verdrietig als ik naar de lege banken kijk. Er klinken mooie woorden van de mensen die haar liefhebben, voorgelezen door de uitvaartspreker. En dat maakt dat het, ondanks de lege aula, een mooi, waardig en persoonlijk afscheid is geworden. Dan voel ik ook dat ik trots ben, trots op het feit dat wij er aan hebben bijgedragen – met grote dank aan de uitvaartspreker – dat deze mevrouw een mooi afscheid heeft gekregen. Het laatste muziekstuk begint, een nummer dat ik al vaak heb gehoord. De tekst maakt op mij nu meer indruk dan het ooit deed. Hoe toepasselijk om daar nu mee af te sluiten.

We’ll meet again
Don’t know where
Don’t know when
But I know we’ll meet again
some sunny day
Keep smiling through
Just like you always do
’Till the blue skies drive
the dark clouds far away
Uitvaart in coronatijd
Let op! Dit verhaal is geschreven in coronatijd, rekening houdend met de toen geldende coronaregels. Ben je op zoek naar meer informatie over afscheid nemen in coronatijd? Bekijk onze corona-informatiepagina.

Woensdag 1 april 2020, 06.48 uur

‘Papa, ik ben klaar met slapen.’ Langs het gordijn komt voorzichtig wat licht naar binnen. Een blik op de klok zegt me dat het kwart voor zeven is. Er klinkt nu iets harder: ‘Papa ik ben klaar met slapen.’ Het is duidelijk dat mijn dochter van twee de dag wil beginnen. Ze zit rechtop in bed te wachten tot ze eruit wordt getild. Ik ga meteen maar even in de andere kinderkamer kijken. Daar staren twee grote ogen mij aan en ik word begroet met een lach van oor tot oor. Mijn zoon van zes maanden is er net zo klaar voor als zijn zus. Dit belooft een drukke, maar mooie dag te worden. Het is woensdag, de vaste dag in de week dat ik vrij ben en voor de kinderen zorg. Een dag waarop de kinderen de nodige afleiding geven. Even zit ik niet met mijn hoofd bij mijn werk als uitvaartverzorger. Want tussen het luiers verschonen, de fl es geven en naar bed brengen voor slaapjes zal er gekleurd moeten worden, moet er voor de poppen gezorgd worden en gaan we naar de speeltuin. En zal er ook het een en ander in het huishouden te doen zijn. Dus vandaag even geen tijd voor werk. Maar als uitvaartverzorger ben je eigenlijk altijd bezig met je werk en in deze periode van angst en onzekerheid geldt dat misschien nog wel extra. Nu de coronacrisis ons al enige tijd in zijn greep houdt en de maatregelen streng zijn, wordt ook de angst en onzekerheid onder nabestaanden die een uitvaart moeten regelen groter. Het is inmiddels 12.30 uur. Met mijn dochter heb ik zojuist samen een boterham gegeten en het is voor haar tijd om een slaapje te doen. Een uurtje rust, tijd om toch even naar mijn mails te kijken. Ik stuur een mailtje naar de drukker met een akkoord voor een proef en ik beantwoord een vraag van het uitvaartcentrum. Daarna bel ik met een mevrouw wier partner is overleden aan het coronavirus. Ze had mijn voicemail ingesproken met de vraag haar te bellen. Als ik haar stem hoor merk ik dat ze ongerust is. Kunnen mensen in de aula waar het afscheid plaatsvindt wel anderhalve meter uit elkaar zitten? En hoe moet het met haar kleindochter die in het ziekenhuis werkt? Gelukkig kan ik haar geruststellen dat aan alles is gedacht. Waar ik in het begin onzekerheid voelde, was aan het eind van het gesprek sprake van dankbaarheid en vertrouwen. De rest van de middag wordt mijn aandacht opgeslokt door mijn kinderen en hebben we het gezellig. Ik kijk weer op de klok, etenstijd. Het is normaal gesproken altijd even wachten tot mama er ook is. Maar nu volstaat roepen naar boven dat het eten klaar is, want ook zij werkt noodgedwongen vanuit huis.
Op afstand, toch dichtbij
Waardig afscheid nemen op een manier die past bij de overledene ondersteunt de nabestaanden bij het rouwproces. In deze moeilijke tijd is dat misschien wel belangrijker dan ooit. Lees hoe je ondanks alle beperkingen verbinding maakt met een dierbare in het ziekenhuis en hoe je de uitvaart toch mooi vormgeeft.

Donderdag 2 april 2020, iets na 22.00 uur

Ik sta op het punt om mijn bed in te stappen. Uit gewoonte kijk ik nog even snel naar mijn mailbox. Hé, een mail van de mevrouw die ik eerder sprak over de uitvaart van haar man. Ze schrijft dat ze mij en de uitvaartspreker ontzettend dankbaar is voor de onuitwisbare herinnering die we haar vandaag hebben gegeven bij het afscheid van haar man. Dit had ik eigenlijk niet verwacht. Oké, de uitvaart verliep volgens afspraak. De woorden van de uitvaartspreker waren oprecht en de muziek paste er mooi bij. Maar door alle beperkende maatregelen hebben we ook voor dit afscheid de nodige ideeën moeten laten varen. In deze coronatijd begint het regelen van een afscheid bij een gesprek op afstand, al dan niet met een webcam. De eerste vraag die ik mij als uitvaartverzorger stel is: hoe ga ik op deze manier iemand op zijn gemak stellen? Hoe ga ik zorgen voor een klik en dat er vertrouwen is? Omdat je niet bij iemand thuis komt, zie je geen foto’s aan de muur, beeldjes of boeken in een kast. Je krijgt nauwelijks een indruk van de wijk, de straat. Maar belangrijker nog: de emoties van nabestaanden blijven ook op afstand. En dan helpt het ook niet dat je misschien vaker dan eens moet mededelen dat de ideeën die nabestaanden hebben op dit moment niet haalbaar zijn. De mail die ik van die mevrouw kreeg, liet mij zien dat je als uitvaartverzorger nooit aannames kunt en mag doen. Want steeds blijkt het toch net weer anders te liggen. En als er iets is wat mij in de coronatijd duidelijk is geworden, dan is het wel dat nabestaanden realistisch zijn, ze beseffen wat belangrijk is, berusten in de maatregelen die nodig zijn om het virus te bedwingen. Vanuit dit standpunt gaan ze kijken naar wat er wel kan. En dan hangt een mooi afscheid niet aan ‘groots en meeslepend’, maar juist aan ‘klein en intiem’. Details worden (nog)  belangrijker. Want ondanks dat je de nabestaanden niet eens een hand kunt geven, voelt het alsof je toch dichterbij komt. Het lijkt wel dat er, door de mensen die er niet zijn, er een barrière tussen jou als uitvaartverzorger en de nabestaanden verdwijnt. Waardoor je emotioneel juist dichterbij staat dan je ooit stond.

Stap voor stap een persoonlijk afscheid regelen

Een afscheid regelen, hoe doe je dat? In een tijd waarin emoties vaak een grote rol spelen, moet je beslissingen nemen. Welke keuzes komen er op je af? Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.