• Overlijden melden - 088 335 35 35 (24 uur per dag) 
 

Stappenplan

Hoe moeilijk het ook is: na het verlies van een dierbare gaat het leven door. Een passend afscheid is een eerste stap binnen het rouwproces. Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.

 

‘Het werd een afscheid met christelijke en Surinaamse rituelen.’

Judith en haar man verheugden zich erop om hun laatste jaren samen in Suriname door te brengen, het land waar ze geboren zijn. Door zijn hartaandoening mocht het niet zo zijn. Judith regelde samen met uitvaartverzorger Bianca de uitvaart. ‘Mijn man was iemand die graag tegendraads was. Hij was de rust zelve maar deed alles wel op zijn eigen manier. Het werd een afscheid waarin we christelijke en Surinaamse rituelen combineerden.’

Praten over de dood deden we niet

Mijn man en ik hadden allebei al een leven achter de rug toen we elkaar leerden kennen. Ik was 37 en hij 46. We konden goed lachen samen en ik kon altijd op hem rekenen. In de vier jaar dat hij met pensioen was, troffen we voorbereidingen om terug naar Suriname te gaan. Geheel onverwachts overleed hij op 69-jarige leeftijd. Praten over zijn dood hadden we nog nooit gedaan dus ik had geen idee wat zijn wensen waren. Samen met uitvaartverzorger Bianca regelde ik een afscheid waarin we christelijke en Surinaamse rituelen combineerden.

Een Surinaams afscheid
Afscheid nemen van een dierbare is ontzettend moeilijk maar tegelijkertijd ook heel belangrijk. Een mooi afscheid zorgt namelijk voor fijne herinneringen. We vinden het daarom erg belangrijk dat de uitvaart met veel zorg en ruimte voor eigen wensen en tradities wordt ingevuld. Lees meer over welke rituelen belangrijk zijn tijdens een Surinaams afscheid.

Op gepaste afstand maar heel nabij

‘Op de dag en avond van zijn overlijden was het enorm druk bij ons thuis. We hebben herinneringen opgehaald, gelachen en gezongen, een beetje zoals bij de dede oso in Suriname. In de dagen die volgden belde Bianca ons bijna dagelijks om te vragen hoe het ging en of we nog wensen hadden. Ze was op gepaste afstand toch heel dichtbij. Ze was professioneel en even onderdeel van de familie. We voelden ons zo gedragen. Doordat ze ons de ruimte liet, had ik het gevoel dat ik het afscheid helemaal op mijn eigen manier kon vormgeven. Ik wilde geen bestaande kaart bijvoorbeeld, het moest iets zijn dat hem typeerde. Ik koos een foto van het water en het bos, dingen waar hij heel erg van hield. Die foto kon ik ter plekke kiezen, dat vond ik zo fijn want dan was dat alvast geregeld.’

Steun bij het regelen

‘In de dagen voor het afscheid maakte ik een powerpoint-presentatie waarmee ik een indruk wilde geven van ons leven. Dat viel me zo zwaar. Ik belde Bianca en barstte in tranen uit. Ik zei: “Ik wil alles stopzetten, ik wil geen crematie, ik wil hem gewoon houden.” Bianca liet me uitpraten en stelde me gerust. Ik werd weer rustig van haar stem en van hoe ze sprak, waardoor mijn verdriet wat beter behapbaar werd.

Een persoonlijk afscheid, ook als je niet verzekerd bent
Ook zonder verzekering helpt DELA je bij het regelen van een persoonlijk afscheid. Bekijk de mogelijkheden voor het regelen van een uitvaart zonder verzekering of maak een vrijblijvende afspraak om je uitvaartwensen te bespreken.

Een mix van christelijke en Surinaamse rituelen

‘Omdat ik christen ben, heb ik een aantal dingen anders gedaan dan veel Surinamers doen. Zo werd de dienst werd begeleid door een christelijke voorganger en luisterden we naar koraalmuziek en andere christelijke liederen. Ook heb ik hem de zaterdag na zijn overlijden zelf gewassen en aangekleed. De meeste creoolse-Surinamers vragen een wasvereniging om dat te doen. Door zo’n vereniging worden ook specifieke rituelen uitgevoerd. Ik deed dat op mijn eigen manier en liet de kalebassen, de dram en kamferblokken weg. Ook het praten tot de geest of ziel van de overledene kwam niet aan de orde. Ik vond het wel belangrijk om zijn lichaam te begeleiden met muziek. Muziek is vaak ook onderdeel van creoolse-Surinaams uitvaarten. Vijf dagen voordat hij overleed, kwam hij op een verjaardag een oud-leerling tegen van de middelbare school waar hij als conciërge gewerkt heeft. Deze leerling heeft ooit een cassettebandje voor hem gemaakt, met Surinaamse Bigi Poku. Dat ze elkaar zo kort voor zijn overlijden weer tegenkwamen, vond ik zo’n mooi toeval dat we hem hebben gebeld en gevraagd of hij wilde spelen tijdens het afscheid. Dat was zo mooi!’

Tegen de gebruiken in

‘Mijn man was graag dwars. Dus toen ik nadacht over wat we aan zouden trekken op de dag van de uitvaart, moest het tegen de gebruiken ingaan en niet zijn wat iedereen doet. Het liefst was ik in een rode jurk gegaan, maar dan had ik anderen misschien voor het hoofd gestoten. Zodoende kwamen we op het idee om alle vrouwen te vragen om zwarte kleding met rode accenten te dragen. Sommigen hadden een rode tas, anderen een rode hoed of rode schoenen. Het was een prachtig gezicht om alle vrouwen in zwart en rood bij elkaar te zien.’

Aankomst bij het crematorium

‘Ik had van tevoren tegen Bianca gezegd dat ik niet zoveel kaarten nodig had omdat ik niet verwachtte dat het druk zou worden. Maar toen we aan kwamen rijden bij het crematorium stonden er zoveel mensen op ons te wachten dat ik ervan schrok. Bianca zag dat en kwam naar me toe toen ik nog in de auto zat. Ze zei: “Loop maar achter mij aan en probeer niet naar links of rechts te kijken.’’ Ze wist dat het te overweldigend zou zijn als ik contact zou maken met iedereen. Het was heel fijn dat ze me hiervoor beschermde.’

Surinaamse elementen

‘Tijdens het sluiten van de kist hebben we Surinaamse rouwliederen gezongen. Als mijn man naar Suriname ging, had hij altijd een klein Surinaams vlaggetje aan zijn koffer hangen. Dat vlaggetje had hij in Suriname gekocht en dat hebben we in zijn handen gelegd. Daarna hebben we een Surinaamse vlag over zijn kist gehangen. Ik denk dat het Surinaams is om het niet echt over de dood te hebben, dus we hadden nooit gepraat over wat hij precies wilde. Hierdoor was de keuze om te begraven of cremeren voor mij het moeilijkst. Cremeren was niet mijn eerste keus, maar ik heb het toch gedaan zodat ik zijn as kan meenemen naar Suriname om hem daar te begraven.’

Laat mensen met je praten

‘Na het afscheid herkende ik mezelf een tijd niet. Ik heb daar hulp voor gezocht en ik schaam me daar niet voor. Als je iets hebt aan je oog dan ga je tenslotte ook naar de oogarts. Dus toen er wat met mijn ziel was, ging ik naar iemand die met mij en mijn ziel aan de slag kon. Nu ben ik mijn wereld aan het herondekken. Daarbij helpt het om me te omringen met liefdevolle mensen. Laat mensen met je praten en heb niet het idee dat je verdriet alleen moet dragen.’

Wij helpen graag; stap voor stap een persoonlijk afscheid regelen

Een afscheid regelen, hoe doe je dat? Je moet veel beslissingen nemen in een tijd waarin emoties vaak een grote rol spelen. Welke keuzes komen er op je af? Dit stappenplan voor het regelen van een uitvaart helpt je op weg.