Bianca maakt met aandacht voor details elke laatste verzorging persoonlijk

Voor Bianca is iedere dierbaar overledene die ze verzorgt in de verzorgingsruimte van het uitvaartcentrum uniek. ‘In eerste instantie ken ik alleen zijn of haar geboortedatum en achternaam. Steeds vaker willen nabestaanden meekijken of meehelpen met de verzorging van hun dierbare. Buiten het wassen en aankleden komt er meer bij de laatste verzorging kijken. Dan is het fijn voor de familie om te weten dat er een expert aanwezig is. Dat is fijn.'

'Door de verhalen en herinneringen die de familie met me deelt, wordt de overledene voor mij een persoon met een verhaal. Ik luister goed naar wat ze vertellen. Als mensen bijvoorbeeld delen dat oom Gerard graag brieven schreef, stel ik voor zijn favoriete pen in zijn borstzak te steken. Deze details helpen me om de verzorging nog persoonlijker te maken, waardoor de dierbaar overledene een stukje van zichzelf terugkrijgt.’

De nabestaanden die willen meehelpen met zorg begeleiden

Bij DELA doen altijd twee medewerkers de laatste verzorging samen. Als nabestaanden willen meekijken of meehelpen, doen Bianca en haar collega eerst een korte voorverzorging. Op die manier nemen ze mogelijke moeilijke laatste beelden van de dierbaar overledene voor de nabestaanden weg. En zorgen ze ervoor dat de laatste verzorging mooi en respectvol verloopt.

Bianca legt uit: ‘Het lichaam wordt na het overlijden stijf, maar je wilt je oom, moeder of broer natuurlijk aankleden in kleding die bij ze past. Tijdens de voorverzorging bewegen we de armen daarom op en neer, totdat ze wat soepeler zijn. Ook zetten we een kleine onzichtbare hechting in de mond. De kaakspieren zijn hele sterke spieren. Maar als de spieren ongeveer twee dagen na overlijden weer minder stijf worden, kan de mond tijdens de laatste verzorging open gaan staan. Dat willen we voorkomen.’

Na de voorverzorging ontvangt Bianca de familie persoonlijk in de verzorgingsruimte en bereidt ze ze rustig voor op wat er komen gaat. ‘Ik leg bijvoorbeeld uit dat hun dierbare tot aan de schouders onder een wit laken op een verzorgtafel van roestvrij staal ligt in een wat ziekhuisachtige ruimte. Dat kan koud overkomen, maar het is wel heel belangrijk. Om aan hoge hygiëne-eisen te voldoen, maken we de ruimte namelijk altijd erg grondig schoon.'

'De mensen komen vaak met veel spanning binnen, maar zodra ze hun dierbare zien, valt dat vaak al wat weg. Door een goede voorverzorging kunnen we de soms moeilijke laatste beelden al een beetje zachter maken.’

Tijdens de laatste verzorging contact maken met de huid

Nadat de familie gewend is aan de ruimte, beginnen Bianca en haar collega rustig met de verzorging. De verzorging verschilt van keer tot keer, maar in ieder geval wordt de overleden dierbare altijd gewassen, aangekleed, gekamd, en mooi opgemaakt of geschoren. Bij elke stap vertellen Bianca en haar collega wat ze gaan doen. De familie mag zelf beslissen of ze willen meehelpen of alleen willen kijken. ‘Meestal beginnen we met het wassen van het lichaam met speciale washandjes en een lotion, omdat de nabestaanden zo weer contact kunnen maken met hun dierbare.'

'Mijn collega en ik dragen handschoenen tijdens de verzorging. Uit respect, maar vooral ook uit hygiënisch oogpunt. De nabestaanden hoeven dat niet, het directe contact met de huid is waardevol en troostend voor ze. Ze aaien over de handen, de armen of het gezicht, of geven hun dierbare een kus.’

Bianca benadrukt dat het met name de kleine momenten zijn, die nabestaanden nooit meer vergeten. Ze doet er dan ook alles aan om die momenten mogelijk te maken. ‘Ik herinner me bijvoorbeeld twee kleindochters van 17 en 23 jaar die hun opa kwamen verzorgen. Het jongste meisje keek alleen, maar zei opeens tegen me: ‘Opa moet nog geschoren worden, dus ik heb zijn tondeuse bij me.’ Ik vroeg aan haar of ze dat misschien zelf durft. Nou, dat durfde ze wel. Bovendien zou ze binnenkort beginnen met de kappersopleiding. Dat meisje heeft haar opa uiteindelijk helemaal zelf geschoren en ik weet zeker dat ze daar vaak aan gaat terugdenken. Dit soort momenten zijn zo waardevol, omdat het het intiemste laatste stukje is dat mensen nog kunnen beleven met hun dierbare.’

De tijd nemen die nodig is

Soms is het lichaam van de overledene er zo slecht aan toe, dat de laatste verzorging moeilijk is. Toch lukt het Bianca bijna altijd om de dierbaar overledene op respectvolle wijze voor te bereiden op het opbaren, het rouwbezoek en de uitvaart.

‘Een tijdje geleden werd ik gebeld door een uitvaartleider, die het afscheid verzorgde van een jongen van achttien die voor de trein was gesprongen. De jongen was er slecht aan toe, maar de uitvaartverzorger en ik vonden het allebei belangrijk dat de familie hem nog een laatste keer kon aanraken. Ik heb een vingerafdruk van hem voor de familie gemaakt, maar ik voelde heel sterk: Ik moet niet de laatste zijn, die zijn hand heeft vastgehouden. In overeenstemming met de familie hebben we er daarom voor gekozen om zijn arm op te baren. Op die manier konden ze zijn hand nog een laatste keer vasthouden en toch nog afscheid nemen.’

Bianca neemt voor iedere overledene en voor iedere familie de tijd die er nodig is. Soms is de laatste verzorging binnen een half uur klaar, soms duurt het drie uur. ‘Ik stop pas als het voor de familie helemaal goed voelt. Vaak zie ik de spanning op dat moment echt wegvallen. Ze zijn opgelucht dat hun dierbare er weer uitziet als mam of pap. Of ze breken en moeten ontzettend huilen. Ik laat ze dan meestal even alleen, zodat ze na alle pijn van de afgelopen tijd rustig samen met hun dierbare kunnen zijn. Weet je wat het is? Ik kan het verdriet niet wegnemen en ik kan het leven niet teruggeven. Maar ik kan overledenen wél met zo veel aandacht verzorgen dat de familie waardig afscheid kan nemen.’