Hulp bij rouwverwerking
Hoe je de draad van het leven weer oppakt na verlies is voor iedereen anders. Jouw dierbaren kunnen je helpen bij rouwverwerking. In het praatstuk omschrijven we onderwerpen en tips om in gesprek te gaan.
'De video van Lofdicht maakte mijn rouwproces af.'
Lofdicht is opgericht door Rebekka van Hartskamp in 2020. Ze maakt video’s: beeldverhalen voor nabestaanden met archiefmateriaal zoals 3D-geanimeerde foto’s, film, geluidsfragmenten en muziek. Het archiefmateriaal combineert ze met een gesprek met een nabestaande over hun dierbare. Hun verhaal vormt de rode draad voor de foto’s en stukjes bewegend beeld die voorbijkomen in de video. Het beeldverhaal biedt troost, brengt het gesprek tussen nabestaanden op gang, en helpt bij het rouwproces.
Voor Linda maakte Rebekka een video over haar vader. Al snel merkte Linda dat de video niet alleen haar heel dierbaar is, ook haar kinderen kijken regelmatig naar de video. ‘Ik wilde heel graag aan mijn kinderen vertellen wie ik ben geworden door mijn vader, en de herinnering aan opa samen te delen.’
‘Toen ik bij Rebekka terecht kwam, was mijn vader drie jaar geleden overleden. Ik zou mensen aanraden om een Lofdicht video te laten maken na een tijdje, als het verdriet niet meer aan de oppervlakte ligt. De voorbereiding en de gesprekken met Rebekka rakelen namelijk veel op: de mooie herinneringen, de familiebanden, hoe dingen zijn gegaan en gelopen. Alles komt weer even voorbij. Rebekka komt heel even heel dichtbij en dat voelt best kwetsbaar, maar ook heel goed.’
Vragen naar vroeger
‘Voor de opnames had ik al wat vragen op papier beantwoord. We filmden bij mij thuis, daar voel ik me het meest op mijn gemak. Voordat we in gesprek gingen, legde Rebekka me uit hoe ik zinnen het beste kon beginnen en afmaken. Daarna begon het gesprek. Ze vroeg naar vroeger, naar wat voor man mijn vader was en wat ik het meeste mis. Dat was het moment dat ik emotioneel werd, omdat ik voelde wat ik mis.’
Wat hij voor me betekent
‘Het uiteindelijke document vertelt precies wat hij voor me betekent. Het omvat wat ik zelf meeneem van hem in mijn leven, omdat ik erg op hem lijk. Maar ook bijvoorbeeld wat hij als man in mijn leven heeft betekend. Het is zo’n groot cadeau dat ik dat heb mogen uitspreken en ik ben zo blij dat ik de woorden gevonden heb. Rebekka hielp me bij het raken van de juiste snaar. Ik heb de video altijd bij me op mijn telefoon en kijk er regelmatig naar. Ik ben echt van de herinnering. Mijn kinderen kijken ook graag naar de video. Die missen hem ook nog steeds.’
Het rouwproces afmaken en doorleven
‘Ik ben trots, dankbaar en blij dat ik dit in mijn bezit heb. Het proces en de uiteindelijke video gaven me toestemming om afstand nemen van het verdriet en me te richten op de dierbare herinnering. Doordat ik de herinneringen ging koesteren, kon ik de pijn laten en denken ‘het is goed zo’. Het maakte mijn rouwproces af. Ik mag nu doorleven: dat heeft het me gebracht.’
Hulp na de uitvaart
Na de uitvaart krijgen nabestaanden te maken met allerlei praktische, financiële, juridische en administratieve zaken die opeens geregeld moeten worden. Vaak zien ze door de bomen het bos niet meer, weten niet wat dringend is of zijn te geëmotioneerd. Een helpende hand is dan welkom. Daarom helpen we ook ná de uitvaart met onze nabestaandenzorg.
Oprichter Rebekka over Lofdicht
‘Eigenlijk is Lofdicht op een hele natuurlijke manier ontstaan. Ik verloor mijn vader toen ik twaalf was en in covidtijd ben ik in het archief van mijn moeder gedoken. Ik dacht: ik weet eigenlijk zo weinig van hem. We spraken thuis nooit uitgebreid over herinneringen. Naar aanleiding van de foto’s die ik vond, ging ik mijn moeder vragen stellen en ik filmde haar terwijl ze antwoord gaf. We hadden het opeens weer over zijn leven, in plaats van over dat hij dood is. Al dat archiefmateriaal dat door familie werd gedeeld, zoals trouwbeelden van mijn ouders als hippies in de jaren 60, bracht ik samen met de verhalen en zo ontstond er een eigen beeld. Sindsdien heb ik veel minder verdriet.’
Een luikje naar gesprekken
‘De video is een luikje naar ongedwongen gesprekken over zijn leven en hem als mens. Mijn zoontje zei ‘Oh, dit is opa!’ en ook mijn familie herkende zich in het portret. De film gaf haakjes voor gesprekken over hem. Dat was zo waardevol voor mij dat ik die ervaring graag ook aan anderen wilde geven. Het is een manier om iemands leven te vieren.’
Het proces: wat kun je verwachten?
‘We starten met een uitvoerig voorgesprek waarin ik hoor wat de behoefte is, over wie het gaat, en wat het doel van de video is. Vervolgens zoeken we de persoon die het verhaal, waar jij naar op zoek bent, het beste kan vertellen. Dan kom ik alleen langs met camera en microfoon. De geïnterviewde mag aangeven waar we het wel of niet over hebben. Als ik weet wat de kern van het levensverhaal is, zoek ik daar de beelden bij. Dat kunnen foto’s zijn, maar ook uit film, of voice memo’s. Door deze elementen samen te voegen met het gesprek met de nabestaande, creëer ik bijna filmische scenes uit iemands leven. Dan stuur ik een eerste versie waar mensen op mogen reageren. Misschien missen ze iets of zoeken ze een andere formulering. Mensen willen natuurlijk ook graag dat het ook goed bij familie landt. Je mag je eigen tempo aangeven in dit proces, want de samenwerking roept ontzettend veel op. Soms is het in een maand af en soms doen we er vier maanden over. Als mensen blij zijn met het resultaat, stuur ik het op als USB-stick in een mooi doosjes; om vast te houden, te koesteren, te bewaren en door te geven. Vanaf dat moment is het Lofdicht uit mijn handen en van hen.’
Praat met je naasten over rouw
Als je in de rouw bent, kun je het moeilijk vinden om het gesprek aan te gaan met de mensen om je heen. Download daarvoor ons praatstuk ‘de draad van het leven weer oppakken’, waarin onderwerpen en tips zijn omschreven die helpen bij het oppakken van de draad van het leven.