Hoe maak je de dood bespreekbaar voor kinderen?

Geen moeilijke woorden

De dood is een lastig onderwerp om over te praten met kinderen. Het is belangrijk om woorden te gebruiken die een kind begrijpt en het vooral niet ingewikkeld te maken. Wees voorzichtig met wat je zegt. ‘Opa is gaan slapen en wordt nooit meer wakker’, kan ertoe leiden dat kleine kinderen bang worden om te gaan slapen. Kinderen hebben soms veel fantasie. Vertel ze daarom eerlijk over een overlijden, op een manier die bij ze aansluit. Je kunt altijd een kinderrouwtherapeut om advies vragen.

Vragen over de dood

Kinderen kunnen veel vragen stellen over de dood, soms ook vragen waar je het antwoord niet op weet. Wees altijd eerlijk, zeg dat je het zult proberen uit te zoeken, en kom er later op terug. Op sommige vragen over de dood weet niemand het antwoord. Daar kun je ook eerlijk over zijn. Een kind leert zo dat volwassenen ook niet alles weten en voelt zich serieus genomen. Vaak hebben kinderen zelf al een antwoord bedacht, vraag dus vooral wat ze zelf denken. Een handig boekje hierbij is ‘De meest gestelde vragen over kinderen en de dood’.

Geen vragen

Het kan dat het overlijden zoveel indruk maakt, dat kinderen juist géén vragen stellen. Probeer dan op een creatieve manier toch te ontdekken welke emoties er spelen. Bijvoorbeeld met behulp van een boekje, spelletje of vragenkaartjes.

Huilen mag

Sommige ouders houden hun verdriet voor zich. Daarmee zeggen ze onbewust dat er niet gehuild mag worden. Hierdoor kan het zijn dat het kind ook zelf weinig emoties toont. Dat zijn kinderen die stilletjes huilen. Terwijl jouw tranen je kind echt kunnen helpen bij verlies.

Boeken met antwoord op je vraag

Hoe praat je over verlies met een kind? Wat helpt een kind bij de verwerking van een verlies? Wanneer schakel je professionele hulp in? Ouders, verzorgers, familieleden, leerkrachten of andere begeleiders hebben vaak allerlei vragen en voelen zich onzeker wanneer ze te maken krijgen met (hun) rouwende kinderen. Drie boeken met voorbeelden en praktische tips geven antwoorden op de meest uiteenlopende vragen:

• Wanneer word je dood? – Riet Fiddelaers-Jaspers
• Rouw bij kinderen – Mariken Spuij
• Jong verlies – Riet Fiddelaers-Jaspers

Samen boekjes lezen

Ieder kind gaat op zijn of haar eigen manier om met het verlies van een dierbare. Een boekje over rouwen en de dood kan helpen en ondersteunen. Enkele suggesties:

• Dag Lieve…, - Herinneringsboek voor kinderen
• Alles wat was – Stine Jensen
• Woezel en Pip, dag lief muisje - Guusje Nederhorst
• Een boom vol herinneringen – Britta Teckentrup
• Als verdriet op bezoek komt – Eva Eland

Films over rouwen

Als onderdeel van rouwverwerking kun je er ook voor kiezen een film te kijken waar afscheid nemen en rouwen in voorkomt. Dan wordt het misschien makkelijker om doodgaan en verdriet met zowel jonge als oudere kinderen bespreekbaar te maken. Enkele suggesties zijn:

• Achtstegroepers huilen niet
• Coco
• The Fault in our stars