‘Tijdens de Lichtjesavond voelde ik me weer verbonden met mijn vrouw.’

Iedereen is welkom

Door het hele land branden tijdens de Lichtjesavond fakkels bij crematoria en op begraafplaatsen. Mensen krijgen van tevoren een candlebag opgestuurd. Dat is een weerbestendig zakje waar een kaarsje in kan. Dat kaarsje krijgen de bezoekers bij aankomst. Ze kunnen deze candlebag bij het graf van hun dierbare neerzetten, of bij een urnenmuur of een herinneringsboom. Er is sfeermuziek en vaak ook iets te eten en een warm drankje. Goed om te weten is dat Lichtjesavonden niet alleen voor onze leden zijn, iedereen is welkom. Een bezoeker liet ons na afloop weten: ‘Ik ben blij dat ik me heb opgegeven voor de Lichtjesavond, en dat door de fijne sfeer de omstandigheden gecreëerd zijn om het verlies toe te laten.'

Landelijke lichtjesavond

‘Het was voor het eerst dat we de Lichtjesavond landelijk hebben georganiseerd', vertelt Marie-Louise (evenementencoördinator bij DELA). 'Op deze manier kunnen we met dit mooie initiatief meer mensen bereiken dan wanneer het versnipperd lokaal wordt georganiseerd. De sfeer van de Lichtjesavond is moeilijk te omschrijven, eigenlijk moet je het ervaren. Als mensen voor het eerst komen, zijn ze vaak verrast over hoe alles is verlicht met fakkels en kaarsen. Voor sommigen kan zo’n eerste keer op deze manier herdenken, beladen zijn. Er wordt op deze avond gelachen en gehuild; je ziet alle emoties voorbijkomen. We hebben na afloop vanuit het hele land prachtige berichten ontvangen. Zo schreef een nabestaande: ‘Zelden ben ik zo onder de indruk geraakt van zoiets moois, zo overweldigd door al die kaarsen en fakkels. Werkelijk fantastisch, ik zou het niet graag gemist hebben.'

‘Het zag er bijna sprookjesachtig uit’

‘Mijn leven stond volledig op z’n kop toen mijn vrouw Marinka plotseling aan een hersenbloeding overleed', vertelt bezoeker Werner. 'De dag ervoor was ze 59 geworden. Ik ga regelmatig naar het rouwcafé dat DELA in mijn woonplaats organiseert. Daar hoorde ik over de Lichtjesavond. In eerste instantie hoefde ik daar niet zo nodig naartoe, maar in het rouwcafé zeiden ze: ‘Dat moet je echt doen, het is heel indrukwekkend.’ Dat was het zeker, en ik ben heel blij dat ik samen met mijn dochter ben gegaan. Het kerkhof en het terrein van het crematorium waren volledig verlicht met fakkels, het zag er bijna sprookjesachtig uit.'

'Van tevoren kreeg ik een papieren candlebag thuisgestuurd, waar je eventueel iets op kunt schrijven. Ik heb met een app op mijn telefoon een paar foto’s van mijn vrouw omgezet naar een tekening, en die op het kaarszakje geplakt. Ik was trots dat ik kon laten zien voor wie ik er was. Mijn vrouw is niet op dit kerkhof begraven, wij hebben de kaars bij de herinneringsboom neergezet. Dat doen meer mensen. De Lichtjesavond biedt je een andere manier van herdenken dan normaal. Ik voelde me even extra verbonden met mijn vrouw. Het is op de een of andere manier een plechtige avond. Er is daarnaast ook een soort verbondenheid met andere aanwezigen. Je weet dat iedereen daar met hetzelfde doel is: een dierbare herdenken en eren. Volgend jaar ga ik zeker weer.’

 

In de avond op de begraafplaats

‘Als locatiemanager van ons crematorium en uitvaartcentrum heb ik de Lichtjesavond al vaker meegemaakt', vertelt Anita (locatiemanager bij DELA). 'Het was weer net zo bijzonder als voorgaande jaren. Ik was overdag al bezig met het plaatsen van de fakkels. Bezoekers van de begraafplaats vroegen aan me waar dat voor was. ‘Wat mooi, ik kom zeker straks terug’, hoorde ik meerdere malen. ’s Avonds kwam ik inderdaad een meneer tegen die eerder had gevraagd wat ik aan het doen was. ‘Ik ben zo blij dat ik je vanmiddag tegenkwam’, zei hij. Er hangt een bijzondere sfeer. Sowieso is het heel apart om ’s avonds op een begraafplaats te zijn, dat zou je anders nooit doen. Door die ontelbare lichtjes en fakkels krijgt het iets heel mystieks. En waar er normaal een deken van verdriet over de begraafplaats hangt, maken al die lichtjes het heel sfeervol. De Lichtjesavond voegt echt iets toe. Het zorgt voor verbinding. Daarvoor hoef je niet eens met andere bezoekers in gesprek te gaan, die verbondenheid is er sowieso.’

Oom Peter herdenken met de familie

‘Afgelopen april is mijn oom Peter op 53-jarige leeftijd overleden aan een hartinfarct', vertelt bezoeker Kitty. 'We waren erg close. We waren met ongeveer twintig personen op de Lichtjesavond, onder wie Peters negen broers en zussen. Zijn dochters – mijn nichtjes – kwamen op het idee. Het was voor ons allemaal de eerste keer. Wij hebben onze candlebags met kaarsjes erin op een mooie plek neergezet, het was een prachtig gezicht. Een avond als deze helpt bij de rouwverwerking, ook door de herinneringen die je ophaalt en de verhalen die loskomen. We missen hem allemaal en hebben nog veel moeite met zijn overlijden. Als je dan samenkomt, geeft dat steun. Het is ook een moment om even te peilen hoe het met iedereen gaat. Daarnaast voelde het als een eerbetoon aan ‘ome Peer’, zoals ik hem altijd noemde.'

'Er ontstonden gesprekken met andere bezoekers, dat was bijzonder. De Lichtjesavond was supergoed georganiseerd. De mooie aankleding, de warme drankjes en muffins, de muziek, de stiften die je kreeg om je boodschap op je candlebag te schrijven, de parkeerregelaars... alles was tot in de puntjes verzorgd. Het was een avond met een lach en een traan, maar ik vond het vooral heel erg mooi. De sfeer, al die lichtjes... In die periode was het steeds heel regenachtig, maar juist die avond was het heel helder. Alsof het zo moest zijn.’

Lichtjesavond helpt bij de rouwverwerking

‘Ik schat dat er in Veldhoven tussen de 800 en 1000 mensen naar de Lichtjesavond zijn gekomen', vertelt Geert (uitvaartverzorger bij DELA). 'Je ziet dat er echt behoefte aan is. Het is een extra herdenkmoment; je gaat weer even naar het graf van een dierbare, of kunt – als iemand gecremeerd is – een lichtje bij de algemene gedenkplek plaatsen. Daarnaast voelen nabestaanden op de Lichtjesavond dat ze niet alleen zijn met hun verdriet. Het is een avond waarop het verdriet er weer even mag zijn, het helpt bij de rouwverwerking en in het proces van afscheid nemen.'

'Afscheid nemen doe je niet alleen op de dag van de uitvaart, het begint meestal pas daarna. Voor mij was het de eerste keer dat ik bij de Lichtjesavond was, ik was erg onder de indruk. De sfeer is zo warm. Ik zag mensen terug die ik heb bijgestaan rondom een uitvaart, het was prettig om hen weer te ontmoeten. Ook voor mij persoonlijk was het mooi. Ik ben uitvaartverzorger en begeleid in die hoedanigheid anderen, maar ik heb zelf ook dierbaren verloren. In deze sfeer kon ik weer stilstaan bij hen.’